Katalizör Nedir? Katalizör Arızası Belirtileri Nelerdir?

Araç kullanıcılarının aşina olduğu katalizör diye adlandırdığı parça, aslında katalitik konvertördür. Bu parça, otomobillerin egzoz sisteminde bulunur. Güvenli bir sürüş için katalizör oldukça önemli bir araç parçasıdır. Peki, katalizör nedir? Bu yazımızda konuyla alakalı detaylı bilgi bulabilirsiniz. Arıza yaşandığı durumunda nasıl belirtiler verdiğini öğrenebilirsiniz.

Katalizör Nedir?

“Katalizör nedir?” sorusunun cevabı, bir tepkime esnasında değişime uğramadan tepkimenin seyrini ve hızını değiştiren parçadır. Araç içinde bulunan katalizör tam olarak bu görevi görür. Egzoz sistemine eklenerek egzoz gazlarını zararsız hale getirir. Böylece zararlı egzoz gazları zararsız bir şekilde atmosfere salınır. Bu işlem esnasında yeniden yanma prensibine göre çalışır.

Zararlı egzoz gazlarının çevreye salınması, ileride çevreye karşı büyük tehlike oluşturur. Bu nedenle Avrupa normlarına göre araçlarda katalizör bulunması zorunludur. Özellikle 2000’li yıllardan sonra üretilen araçların hepsinde katalizör bulunuyor. 

Konuyla alakalı “Katalizör nedir?” sorusundan sonra aracın neresinde bulunduğu merak edilir. Katalizör, araçların egzoz sistemine entegre edilen bir parçadır. Çoğu zaman egzoz manifoldunun hemen arkasında yer alır. Çevreye büyük zararı dokunan egzoz gazların daha az zararlı hale gelmesine olanak tanır. Katalizörün verimliliği, parçadan önce ve sonra yer alan iki adet oksijen sensörüyle kontrol edilir. Yeni nesil otomobillerin çoğunda katalizör arızası, egzoz emisyon arızası olarak da ekranda görülebilir. Öyleyse, katalizör arızası belirtileri nelerdir? Cevabını merak ediyorsanız yazımızı okumaya devam edin.

Katalizör Arızası Belirtileri Nelerdir?

Aracınızda bulunan her parça gibi katalizör de arızalanabilir. Genel olarak bu parçanın arızası aşağıdaki gibi üç farklı şekilde karşınıza çıkabilir:

• Seramik maddenin içerisinde bulunan egzoz gazının tıkanması durumu, katalizörün arıza sebepleri arasındadır.

• Gövdede bulunan petek yapının darbe alması sonucu parça kırılabilir.

• Oksitleme esnasında katalist madde özelliğini yitirebilir. 

Yukarıdaki gibi nedenlerden dolayı katalizör arızasıyla karşılaşabilirsiniz. Bu konuda “katalizör arızası nasıl anlaşılır?” sorusunu merak etmeniz mümkündür. Genel olarak arızaların belirtileri aşağıdaki başlıklarda görebilirsiniz.

Egzoz Emisyon Uyarısı

Daha önce belirttiğimiz gibi araçların egzoz sisteminde bulunan katalizör parçasının önünde ve arkasında iki tane oksijen sensörü vardır. Katalizör, bu iki oksijen sensörüyle denetlenir. Arıza vermesi durumunda otomobilin ekranında egzoz emisyon arızası görmeniz mümkündür. Bu uyarı, katalizörün doğru şekilde çalışmadığını işaret eder.

Sürüş Sırasında Kötü Koku

Katalizör, sistem içerisinde doğru biçimde çalışmıyorsa otomobili sürerken kötü kokuya maruz kalabilirsiniz. Camlar kapalı olsa bile bu koku ortaya çıkar.

Egzozdaki Ses

Katalist maddeler, bu parça içerisinde petek formunda bulunur. Bazen bu petekler, darbe gibi nedenlerden dolayı kırılabilir. Bu tarz bir durumla karşılaştığınız zaman egzozdan tıkırtı tarzında sesler gelmesi muhtemeldir. Genel olarak en yaygın katalizör arızası belirtisi olarak biliniyor. 

Yakıt Tüketimi Artışı

Katalizör tıkanıklığı durumunda egzoz gazları istenen şekilde tahliye edilemez. Bir nevi, aracın nefes vermediğini düşünebilirsiniz. Bu durumdan kaynaklanan arızalar, çekiş düşüşüne neden olur. Aynı zamanda yakıt tüketiminde bir artış meydana gelir. 

Egzoz Emisyon Muayenesinden Geçmeme

Katalizörün arızalanması durumunda aracın muayeneden geçmesi, yasal olarak mümkün değildir. Çünkü egzoz gazının zararı çok artar. Bu yüzden egzoz muayenesinde geçemez.

Katalizörün Arızalanması Durumunda Ne Yapılmalı?

Araçların egzoz sisteminde bulunan katalizörün bozulması durumunda çözüm bulmak çok önemlidir. Aslında bu parçanın arızalanması, diğerlerine göre oldukça zordur. Fakat karşılaştığınız zaman kesinlikle önlem almalısınız. Katalizör fiyatlarının yüksek olması durumunda araç kullanıcıları, genellikle tamir yaptırmayı tercih ediyor. 

Tamir esnasında katalizör taşına bakılır. Eğer ki, katalizör taşında büyük bir zarar varsa katalizörün değiştirilmesi gerekir. Bazı araç servislerinde katalizörün içerisinde bulunan petek, değiştirilir. Ancak bunun çok yapılan bir işlem olmadığı biliniyor. Bu noktadan sonra katalizör temizliği veya iptali daha fazla uygulanır.

Katalizörün içerisinde bulunan parçalar büyük bir hasar almamışsa, temizleme işlemi yapılabilir. Bazı durumlarda bu işlem, katalizörün ömrünü uzatır. Çok fazla maliyeti olmadığı için bu işlemin katalizör değişimi yapılmadan önce denenmesi önerilir. Temizliği, profesyonel bir kurumla gerçekleştirebileceğiniz gibi kendiniz de yapabilirsiniz. Profesyonel kurumlar, katalizörü yerinden çıkartıp su ve belirli kimyasallarla temizler. 

Katalizörün Bakımı Nasıl Yapılır?

Katalizör bakımı, aslında katalizör temizleme işlemidir. Siz de profesyonel kurumlar gibi kimyasalları alarak katalizörü temizleyerek bakımını yapabilirsiniz. Temizleme işleminin aşamaları aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Temizleme işlemi esnasında aracın motoru ve egzozu soğuk olmalıdır. 

• Katalizörün etrafındaki cıvatalar sökülerek parça çıkartılmalıdır.

• Parça yerinden çıkarıldıktan sonra temizleme işlemi sırasında kullanılacak kimyasal hazırlanmalıdır. Kimyasalı hazırlarken eldiven ve maske kullanmaya özen göstermelisiniz.

• Dik bir duruma getirilerek kimyasal katalizörün içerisine püskürtülmelidir. Bu işlem katalizörün içi köpük olana kadar devam etmelidir.

• Köpük dolan katalizör bir süre boyunca bekletilmelidir.

• Birkaç dakika bekledikten sonra tazyikli su yardımıyla katalizör köpükten arındırılmalıdır. 

Temizleme işleminin ardından katalizör yeniden cıvatalarla yerine takılır. Bu işlem bittiğinde katalizörün nasıl çalıştığını test etmeniz gerekir.

Katalizör Değişimi Ne Zaman Yapılmalı?

Araç kullanıcıları “Katalizör nedir?” sorusundan sonra ne zaman bu parçanın değiştirilmesi gerektiğini merak eder. Genel olarak bu parçanın arızalanması durumunda değişim gerekli görülür. Ancak sadece bakım yaparak katalizörü, eski haline getirebilirsiniz. Tabii, bu işlem her zaman bir çözüm olmayabilir. Bazı durumlarda katalizörün değiştirilmesi zorunlu hale gelebilir. 

Bir oto servise katalizör bakımı için giderseniz, parçanın genel durumuna bakılır. Bu esnada katalizörün içerisinde darbe sonucu bir kırılma söz konusuysa değişim yapılması gerekir. Değişim için profesyonel bir hizmet almalısınız. Aynı zamanda alacağınız katalizörün kaliteli olmasına dikkat etmeniz gerekir. İyi bir katalizör ile yapılan parça değişimi, aracınızın performansını arttırır ve sıkıntısız biçimde aracı kullanabilirsiniz.